a.Tüketici Kimdir?
Tüketici, ticari veya mesleki olmayan amaçlarla mal veya hizmet satın alan, kiralayan, kullanan ya da bunlardan yararlanan gerçek veya tüzel kişiyi ifade eder. 6502 sayılı Kanun'a göre, tüketici sıfatı yalnızca nihai kullanıcılar için geçerlidir. Örneğin, bir bireyin kişisel kullanım için satın aldığı telefon bu kapsamda değerlendirilir.
b. Kanunun Amacı Nedir?
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un temel amacı, tüketicilerin ekonomik çıkarlarını korumak, sağlık ve güvenliklerini gözetmek, bilinçli bir şekilde mal ve hizmet tüketimini teşvik etmek ve adil bir piyasa düzeni sağlamaktır. Kanun, tüketicilerin bilgiye dayalı kararlar almasını destekler ve haklarını yasal güvence altına alır.
c. Ayıplı Mal Nedir?
Ayıplı mal, tüketiciye teslim edildiği anda sözleşmeye uygun olmayan, amaca uygun kullanımı engelleyen veya değerini düşüren eksiklikler içeren mallardır. Örneğin, bir televizyon satın alındığında ekranın kırık olması ya da ürünün teknik özelliklerinin vaat edilenden farklı çıkması ayıplı mal kapsamına girer.
d. Ürünün Ayıplı Olduğu Durumda Hangi Yasal Haklara Sahibiz?
Kanun ayıplı mal ya da hizmet alan tüketiciye aşağıdaki seçimlik haklardan birisini seçebilme imkanı vermektedir. Bu seçimlik haklar:
1.Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,
2.Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
3.Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,
4.İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme,
seçimlik haklarından birini kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.
e. Ayıplı Mal Var da Ayıplı Hizmet Yok mu?
Elbette var! 6502 sayılı Kanun, ayıplı hizmet kavramını da düzenlemiştir. Ayıplı hizmet, sözleşmeye uygun olarak ifa edilmeyen, tüketicinin beklentisini karşılamayan veya güvenlik standartlarına uygun olmayan hizmetlerdir. Örneğin, bir tamir hizmeti sonrası arızanın çözülmemesi ya da farklı bir problem yaratılması, size vaad edilen internet hızının tarafınıza sağlanmaması, eksik veya hatalı inşaat işleri, sözleşmeye aykırı malzeme kullanımı gibi durumlar, elektronik cihazların veya araçların tamirinde yapılan hatalar veya eksik hizmetler, özel kurslar veya eğitim programlarının vaat edilen standartları karşılamaması, tur paketlerinin veya konaklama hizmetlerinin ilan edilen özelliklere uymaması, özellikle estetik operasyonlar veya sağlık hizmetlerinde beklenen sonuçların elde edilememesi, ev veya iş yeri temizlik hizmetlerinin eksik veya yetersiz yapılması, eşyaların taşınması sırasında zarar görmesi veya geç teslimat gibi sorunlar ayıplı hizmet kapsamına girer. Bu tarz sorunlar yaşıyorsanız ayıplı hizmet alıyorsunuz demektir. Bu durumda ayıplı mal kullanımındaki gibi seçimlik haklarınızı kullanabilirsiniz.
f. Tüketici Hakem Heyeti Başvuru Süreci Hakkında
Tüketici Hakem Heyeti, tüketicilerin daha hızlı ve masrafsız şekilde haklarını arayabilmeleri için oluşturulmuş bir çözüm yoludur. Her yıl belirlenen parasal sınırlar içinde kalan uyuşmazlıklar için hakem heyetlerine başvuru yapılabilir. Başvuru süreci şu adımlardan oluşur:
Gerekli belgelerin hazırlanması (fatura, sözleşme, şikayet dilekçesi vb.)
İnternet üzerinden veya bizzat ilgili Hakem Heyeti’ne başvuru yapılması.
Kararın yaklaşık 3-6 ay içinde verilmesi.
g. Tüketici Mahkemesinde Dava Açılması Durumunda
Tüketici Mahkemesi, Hakem Heyeti kararlarına itirazlar veya daha yüksek parasal sınırdaki uyuşmazlıklar için bir çözüm mercii olarak görev yapar. Tüketici Hakem Heyeti tarafından verilen kararı hukuka ve hakkaniyete aykırı bulduğunuz durumlarda bu kararı tüketici mahkemesine taşımak suretiyle değiştirebilme imkanınız bulunmaktadır.
1. Tüketici Hakem Heyeti’ne hangi durumlarda başvurabilirim?
Tüketici Hakem Heyeti’ne, mal veya hizmet alımlarında yaşanan uyuşmazlıkların çözümü için başvurabilirsiniz. Başvurular genellikle:
ayıplı mal veya hizmet alımı,
teslim edilmeyen ürünler,
fahiş fiyat uygulamaları gibi konularda yapılır.
Parasal sınırlar, her yıl güncellenir; bu sınırların altında kalan uyuşmazlıklar için başvuru yapabilirsiniz.
2. Garanti süresi dolan ürünlerde hangi haklara sahibim?
Garanti süresi dolmuş olsa bile, ürünün “beklenen kullanım ömrü” dikkate alınır. Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan "6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Gereğince Satış Sonrası Hizmet Verilmesi Zorunlu Olan Tüketici Ürünleri Listesi" gereğince her sektör ve ürüne ait malların kullanım ömürleri tespit edilmiştir. Bu ürünlerin tespit edilen kullanım süresinden önce arızalanması ya da bozulması ayıplı ürün oldukları anlamına gelmektedir. Örneğin, bir buzdolabının 10 yıllık ömrü varken 3 yıl içinde arızalanması bu kapsama girer. Bu durumda tüketici, seçimlik haklarını kullanabilir. Satıcıların kendi verdikleri garanti sürelerinin bitmiş olması, seçimlik haklarınızı kullanmanıza engel değildir.
3. Ayıplı mal durumunda para iadesi alabilir miyim?
Evet, ayıplı mal durumunda tüketicinin 4 temel hakkı vardır:
Ürün değişimi,
Ücretsiz onarım,
İndirimli satın alma,
Para iadesi.
4. Tüketici Mahkemesi’ne başvuru yapmak için ne kadar süre hakkım var?
Taraflar, tüketici hakem heyetinin kararlarına karşı tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde tüketici hakem heyetinin veya tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu yerdeki tüketici mahkemesine itiraz edebilir.
5. Online alışverişlerde cayma hakkı nasıl kullanılır?
Online alışverişlerde de ürünün ya da hizmetin ayıplı olduğu durumlarda cayma hakkınızı kullanabilirsiniz.
6. Ayıplı hizmet aldığımı nasıl kanıtlarım?
Ayıplı hizmet durumunda, hizmetin yetersizliğini kanıtlamak için her türlü belge kullanabilirsiniz.
Hizmet sözleşmesi, fotoğraf ya da video kayıtları, tanık ifadeleri ve faturalar, servise ait hasar tespit tutanakları vb. Bu belgelerle Tüketici Hakem Heyeti’ne başvuru yapabilirsiniz.
7. İndirimli ürünlerde de tüketici haklarım geçerli midir?
Evet, indirimli ürünlerde de tüketici hakları geçerlidir. Ancak, satıcı tarafından açıkça belirtilmiş bir “ayıp” söz konusuysa, bu durum istisna oluşturabilir. Örneğin, "ürün defolu" ibaresi varsa ve tüketici bunu bilerek satın aldıysa hak talep edilemez.
8. Tüketici Hakem Heyeti’ne başvururken ücret ödemem gerekiyor mu?
Hayır, Tüketici Hakem Heyeti’ne yapılan başvurular ücretsizdir. Ancak, dava sürecine geçilir ve mahkemeye başvuru yapılırsa aleyhinize bir karar çıkması durumunda dava masrafları ödemeniz gerekebilir.
Sormak istediğiniz sorular ve almak istediğiniz hizmetler için bizimle iletişime geçebilirsiniz.